Op deze korte etappe volgen we vanaf Heenvliet tot Zuidland de oude rivierloop van de Bernisse. Vooral in de lente laten vogels vanuit het riet en de struiken hier uitbundig hun zang horen. We wijken even van de Bernisse af en lopen Abbenbroek in. Hier heeft de tijd stil gestaan. De oude dorpskern met 17e eeuwse huizen herinneren aan de tijd dat Abbenbroek een welvarend dorp was. Het is puur genieten op een bankje aan de voormalige havenkom met muziekkoepel. We keren weer terug naar de Bernisse en krijgen nog de gelegenheid om het natuurgebied met de Fluisterboot te verkennen. Raadpleeg hiervoor wel even de website www.rondvaart.info. Aan het eind van de route wacht ons nóg een pareltje: Zuidland. Over het Hoofd, vroeger een waterverbinding met de Bernisse, lopen we recht op de haven aan. Daar is nu nog een vijver van over. Door smalle straatjes en over de markt lopen we Zuidland uit naar de bushalte. Wie wil doorlopen naar Hellevoetsluis heeft nog 15,5 km. voor de boeg. Ga dan verder met etappe 3.
Startpunt: Bushalte Heenvliet, Heenvliet
Eindpunt: Bushalte Kerkweg, Zuidland
Parkeren: Carpoolparkeerplaats bij bushalte Heenvliet langs de N218 ongeveer 250 m. voor Restaurant De Beren, Stationsweg 27, 3218 AV Heenvliet.
Loop vanaf de bushalte de trap af en ga LA over het fietspad. Bij de fietswegwijzer vóór Restaurant De Beren RA en na ongeveer 40 m. LA. Op splitsing RA langs de Bernisse. Aan de overkant van het water ligt het voormalige eiland Putten.
Kijkpunt 1: De Bernisse
De rivier de Bernisse vormt de scheiding tussen de eilanden Voorne en Putten. In de Middeleeuwen was het een drukke scheepvaartroute tussen Holland en Brabant. Langs de rivier lagen stadjes en dorpen met een haven van waaruit vis- en landbouwproducten werden verscheept. Dat zorgde voor de nodige welvaart. Na de St. Elisabethsvloed in 1421 verzandde de Bernisse en veranderde de kilometer brede rivier in een smalle sloot. Tegenwoordig is de Bernisse weer een stuk breder en omgevormd tot een uitgestrekt natuur- en recreatiegebied met meertjes, kommen en plassen.
Op de kruising met links een brug RD. Bij een routepaaltje met rode pijl op een geel vlak RA. Steek de verkeersweg over en loop Abbenbroek in.
Kijkpunt 2: Abbenbroek
Niet voor niets is Abbenbroek opgenomen in de lijst van de allermooiste dorpen van Nederland. Als je het dorp binnenloopt, zie je als eerste de kom, een rechthoekige vijver met een mooie muziekkoepel, waar 17e eeuwse huizen omheen staan. Daarachter een fraaie kerk met een imposant landhuis. Alles straalt deftigheid uit. Abbenbroek was vóór de 12e eeuw een eilandje omgeven door moerassig land. Aan het begin van de 14e eeuw begon men het gebied te ontginnen en ontstond aan de rivier de Bernisse een nederzetting. Deze werd door Graaf Floris IV als heerlijkheid in leen gegeven aan een familie die zich De Heren van Abbenbroek noemden. Om hun grondgebied te verdedigen lieten zij zelfs een versterkte woontoren bouwen. Het mocht niet baten. Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse Twisten werd het dorp overvallen en in brand gestoken. Daarbij werd ook het kasteeltje verwoest. Hierna nam de Heer van Abbenbroek zijn intrek in het jachthuis dat naast de kerk stond. Op deze plek staat nu het monumentale Ambachtsherenhuis waarin nog 16e eeuwse vloeren uit het jachthuis liggen.
Loop een rondje om de dorpskom met muziektent en ga dezelfde weg weer terug naar het fietspad langs de Bernisse. Ga verder naar rechts op het fietspad. Je blijft dit fietspad steeds volgen dat om een kreek heen buigt. Ongeveer 3 km. na de kreek buigt het fietspad naar rechts. Blijf hier RD lopen langs het water. Je komt weer uit op het fietspad. Op kruising RD. Bij de aanlegplaats van de Fluisterboot RD. Het pad buigt naar rechts. Vóór het viaduct bij KP 83 RA. Steek even na de Zuidlandse Hoeve via de zebra de verkeersweg over. Loop 10 m. naar links en ga RA, Hoofd. Je komt uit bij de voormalige haven met muziektent.
Kijkpunt 3: Zuidland
Net als Abbenbroek was Zuidland in de 14e eeuw een bloeiende handelsplaats. Door het verkrijgen van tolrecht en stapelmarktrecht had het een streepje voor op Abbenbroek. Maar na het verzanden van de Bernisse onderging Zuidland hetzelfde lot en was het gedaan met de welvaart. Alleen het beschermde dorpsgezicht getuigt nog van een rijk verleden. Als we door Zuidland lopen valt het op dat dit dorp dezelfde vorm heeft als Abbenbroek. Een rechte weg voert naar de havenkom met daaromheen bebouwing. Deze structuur is kenmerkend voor alle middeleeuwse nederzettingen langs de Bernisse. De dorpen ontstonden op de plek waar men bij het bedijken van de polder een kreek afdamde. Om een havenkom te verkrijgen werd de dijk gedeeltelijk naar binnen gelegd. Zo ontstond een rechthoekige haven met op de dijk aan drie zijden bebouwing. Door het graven van een havenkanaal kwam de verbinding met de Bernisse tot stand. Vanuit de andere havenhoek werd een weg aangelegd die de polder in voerde. Langs deze weg werd, in de laagte, de kerk en het kerkhof geplaatst.
Loop aan de rechterkant langs de dorpskom. Aan het eind rechts aanhouden, Dorpsstraat. Na het marktplein RD, Raadhuisstraat. Voor de bushaltes loop je de Raadhuisstraat helemaal uit. Ga RA. Na 250 m. bevinden zich de bushaltes.
Wil je doorlopen naar Hellevoetsluis? Ga dan vlak voor de begraafplaats LA, tegelpad langs het water. Ga verder met etappe 3.
